historia muzeum

Tradycje muzealne Drezdenka sięgają II połowy XIX wieku. Wraz z charakterystycznym dla tego okresu wzrostem zainteresowania dziejami regionu wzrosła również liczba lokalnych placówek muzealnych. W 1885 roku utworzono muzeum w Drezdenku (wówczas Driesen). Trzeba podkreślić, że po Muzeum w Gorzowie (wówczas Landsbergu) była to druga tego typu instytucja na terenie Nowej Marchii. Założycielem muzeum był ówczesny burmistrz – Adolf Reckling. Zbiory obejmowały zabytki archeologiczne, historyczne, numizmaty, meble oraz zbiór starodruków i map.

W pierwszych latach XX wieku muzeum znalazło siedzibę w przyziemiu nowo wybudowanej szkoły. Obecnie jest to Szkoła Podstawowa nr 1 przy Placu Kościelnym. Muzeum uległo zniszczeniu w 1945 roku. Los eksponatów pozostaje nieznany.
Po II wojnie światowej miasto nie posiadało instytucji tego typu. Zabiegi wokół organizacji muzeum w Drezdenku rozpoczęły się w latach 70. XX wieku. Inicjatorem i koordynatorem tych działań był Franciszek Graś. Realizując pasję historyczną niestrudzenie poszukiwał wszelkiego rodzaju artefaktów związanych z dziejami Drezdenka. Jak wspominają mu współcześni, pozyskiwał wszystko, co pozostawało w zasięgu jego zainteresowań i magazynował w rozmaitych miejscach, między innymi we własnym domu. Zgromadzone przedmioty stały się zbiorem, który posłużył do organizacji Izby Muzealnej. Gwałtowna i zapewne nieprzemyślana decyzja władz miasta spowodowała likwidację izby. Przetrwała tylko pięć lat. Eksponaty w części zmagazynowano na strychu miejskiego domu kultury.

Dla miejscowego środowiska sprawa potraktowania Izby Muzealnej nadal jest bulwersująca. Po utracie z trudem zorganizowanej placówki Franciszek Graś nie zaprzestał działań zmierzających do utworzenia muzeum. Z właściwą sobie energią rozpoczął starania o inną lokalizacją. Nie myślał już wtedy o izbie. Myślał o muzeum z prawdziwego zdarzenia. Upatrzył sobie usytuowany przy Placu Wolności budynek zabytkowego spichlerza i wiadomymi tylko sobie sposobami doprowadził do przejęcia go z rąk prywatnych i przekazania na cele muzealne. Nie wiemy jakich argumentów użył aby przekonać władze (nieprzychylne wcześniej jego działaniom) do sfinansowania kosztownego remontu obiektu. W każdym razie jesienią 1981 roku Pracownie Konserwacji Zabytków rozpoczęły remont obiektu. Prace trwały około pięciu lat, usuwanie usterek i poprawki przeciągnęły się na lata następne (norma w tamtych czasach). W listopadzie 1981 roku Franciszka Grasia zatrudniono w charakterze kierownika przyszłego muzeum i od tej chwili niemal cały czas spędzał na placu budowy.

Trzeba nadmienić, że wysiłki organizacyjne Franciszka Grasia spełzłyby pewnie na niczym, gdyby nie pełne poparcie lokalnego środowiska kultury oraz osób skupionych wokół Gorzowskiego Towarzystwa Kultury.
W początku lat 80. XX wieku władze Drezdenka zwróciły się do Muzeum Okręgowego w Gorzowie z prośbą o pomoc w organizacji muzeum drezdeneckiego. Od tego momentu Franciszek Graś uzyskał merytoryczne wsparcie. Z pomocą ówczesnego dyrektora muzeum w Gorzowie – Zdzisława Linkowskiego opracowano merytoryczną koncepcję nowej placówki muzealnej. Również przy wsparciu gorzowskich muzealników zorganizowano pierwsze ekspozycje, przeprowadzono inwentaryzację zbiorów i opracowano pierwszy statut muzeum.

Patronat gorzowski nad placówką w Drezdenku przetrwał do początku lat 90. XX wieku. Ustał wraz z utratą przez muzeum w Gorzowie funkcji instytucji o charakterze okręgowym.
Od początku lat 80. historia muzeum w Drezdenku przebiegała dwutorowo. Równolegle trwał remont budynku i wykształcały się podstawy prawne istnienia instytucji. W podstawowym dla odtworzenia procesu powstawania muzeum dokumencie źródłowym, jakim jest jego kronika, informacje dotyczące istotnych dla placówki wydarzeń przeplatają się z sobą tworząc interesujące kalendarium. I tak:
– 7 października 1981– Przedsiębiorstwo Konserwacji Zabytków w Szczecinie rozpoczęło prace rewaloryzacyjne w obiekcie siedemnastowiecznego spichlerza na Placu Wolności. Przeznaczony on został na siedzibę Muzeum Puszczy Drawskiej i Noteckiej. Tym samym spełnione zostały inicjatywy NTK [Nadnoteckiego Towarzystwa Kultury].
– 11 listopada 1981– Rozpoczęto naprawę ścian zewnętrznych spichlerza.
– 16 listopada 1981– obowiązki kierownika powierzono Franciszkowi Grasiowi.
– 16 grudnia 1981 – Ze względu na niską temperaturę przerwano prace murarskie
w spichlerzu.
– 2 stycznia 1982 roku- Decyzją Naczelnika Miasta i Gminy Drezdenko powołano do życia Muzeum Regionalne.
Wpisy z kolejnych lat wyglądają podobnie. Aż do jesieni 1985 roku, z której pochodzi zapis
o treści:
– 4 października 1985– Przybyła na teren tutejszego muzeum delegacja centralnych
i wojewódzkich władz kulturalnych.
Tę październikową datę można przyjąć jako dzień oficjalnego otwarcia placówki. Trzeba jednak wspomnieć, że ekspozycja muzealna funkcjonowała już od lipca 1985 roku.
W „Kronice” zachowało się datowane na 19 lipiec 1985 roku zaproszenie o treści: Miejsko – Gminny Komitet Obchodów 40 – lecia PRL Muzeum Puszczy Drawskiej i Noteckiej
w Drezdenku zapraszają na wystawę miniatur pomników walk i męczeństwa oraz pokaz zdobytych muzealiów. Zamknięciu wystawy poświęcono wpis o treści:
– 31 grudnia 1985 – Zlikwidowano wystawę miniatur pomników walk i męczeństwa, która czynna była od 19 VII – 31. XII ’85. Wystawę zwiedziło ponad 1.400 osób.
W 1986 roku muzeum powzięło śmiały plan przetransportowania w pobliże spichlerza zabytkowego budynku usytuowanego u zbiegu ulic Słonecznej i Piłsudskiego. Planu nie zrealizowano. Również w roku 1986 na elewacji budynku przy ulicy Kościuszki pojawiła się reklama muzeum. W listopadzie tego roku Juliusz Piechocki – gorzowski plastyk – rozpoczął prace nad aranżacją ekspozycji przyrodniczej. Rok 1986 zamknął się frekwencją ok. 4.200 zwiedzających.
W roku 1987 odnotowano wystawy:
– „75 lat ZHP w Polsce”,
– „Pamięć trwa” (miniatury, mapy, plansze, literatura pamiątkowa),
– „Stare Drezdenko w malarstwie, grafice i rzeźbie”.
Frekwencja wzrosła do 4.861 zwiedzających.
W początku 1987 roku gotowa była ekspozycja przyrodnicza. Smutnym wydarzeniem stała się śmierć pracownika muzeum Wojciecha Kleszki, oddanego współpracownika Franciszka Grasia i niezwykle utalentowanego rzemieślnika, znanego większości mieszkańców Drezdenka jako twórca unikatowych, ruchomych zabawek.

W 1988 roku podjęto starania o wykupienie z rąk prywatnych sąsiadującego
z muzeum dawnego budynku bramnego twierdzy. Transakcja nie doszła do skutku. W tym okresie muzeum nawiązało współpracę z drezdeneckimi fotografikami: Ryszardem Tomczukiem i Piotrem Perczyńskim. Zapoczątkowano cykl prezentujących wysoki poziom artystyczny wystaw fotograficznych.
Rok 1989 stał pod znakiem wystaw historycznych. W styczniu udostępniono zwiedzającym ekspozycję pt. „Dawniej niż wczoraj; 1918 – 1988”, na której prezentowano między innymi pamiątki po powstańcach wielkopolskich. Nie zaniedbywano również tematyki przyrodniczej prezentując wystawę „Australia – przyroda i ludzie”.

W roku następnym kontynuowano historyczną tematykę wystaw. W styczniu otwarto ekspozycję pt. „Drezdenko w latach 1940 – 1990”. W maju zaprezentowano niezwykle interesującą plastyczno – przyrodniczą wystawę prac Wacława Kesserliga ze Stargardu Szczecińskiego.
Rok wystawienniczy 1991 rozpoczął się wystawą czasową „Katyń, łagry, zesłania”. Podejmowany temat ewidentnie oznacza, że dla muzeum w Drezdenku nastały nowe czasy.

W historii muzeum rok 1991 jest rokiem kończącym pierwszy, pionierski rozdział. Nie wiąże się to tylko z podjęciem – w kontekście wystawienniczym – tematyki dotąd zakazanej, ale również z tragicznym wydarzeniem, które miało miejsce latem. W drezdeneckim szpitalu zmarł Franciszek Graś. Czerwiec 1991 roku stał się więc cezurą zamykającą pewną epokę w dziejach muzeum.
Zbiory

Tworzenie zbioru zabytków Muzeum Puszczy Drawskiej i Noteckiej im. F. Grasia
w Drezdenku rozpoczęło się w latach 70. XX wieku. Akcję tę zapoczątkował apel Strzelecko – Krajeńskiego Towarzystwa Kultury wystosowany do mieszkańców Drezdenka. Członkowie towarzystwa zwrócili się wówczas z prośbą o przekazywanie eksponatów do przyszłej Izby Muzealnej.
W wyniku tych działań pozyskano pewną liczbę dokumentów i przedmiotów, które stały się zalążkiem przyszłego muzeum.
W początku lat 80. prace nad tworzeniem zbioru muzealnego nabrały tempa. Ustalono merytoryczny profil placówki i skupiono się na pozyskiwaniu eksponatów z zakresu historii, etnografii i przyrody.

Dział przyrodniczy określono jako wiodący. Nawiązano kontakty z miejscowymi kołami łowieckim i nadleśnictwami. Pierwszy znaczący przekaz eksponatów muzeum otrzymało od Włodzimierza Gucewicza, członka Koła Łowieckiego „Św. Huberta”. Wśród przekazanych obiektów znalazły się poroża jeleni, oręże dzików i spora ilość przedmiotów używanych przez myśliwych.Przekazy nadleśnictw i osób prywatnych wzbogaciły ekspozycję o pokaźny zbiór narzędzi używanych dawniej podczas prac w lesie. Liczący ponad dwieście jednostek zbiór preparowanych zwierząt i ptaków w przeważającej liczbie pochodzi z zakupów od osób prywatnych. Ekspozycja przyrodnicza zawiera w sobie również zbiór mchów i porostów przekazany przez Ludwika Lipnickiego i pewną liczbę próbek skał i minerałów, które darował Witold Zieleniewski. Uzupełnieniem zbiorów przyrodniczych jest depozyt Muzeum Lubuskiego im. J. Dekerta w Gorzowie.

Wobec braku dokumentów dotyczących pochodzenia poszczególnych eksponatów trudno wnioskować o proweniencji zbiorów etnograficznych. Wiadomo tylko, że niemal w całości pochodzą z darowizn. Najprawdopodobniej trafiły do muzeum w wyniku penetracji okolicznych wsi, którą przeprowadził Franciszek Graś. Podobnie rzecz się ma ze zbiorami o charakterze historycznym.
W chwili obecnej muzeum posiada ponad półtora tysiąca eksponatów. Zdecydowana większość prezentowana jest na ekspozycjach muzealnych.